คู่มือแฮมสเตอร์ของฉัน
ที่อยู่อาศัย
การเลือกกรง
✅ กรงที่เหมาะสม
- ขนาดขั้นต่ำ: พันธุ์แคระ 60x40 ซม., พันธุ์ไจแอนท์ 80x50 ซม. (ยิ่งใหญ่ยิ่งดีเสมอ)
- ลักษณะ: เน้นความกว้าง ไม่เน้นสูง, พื้นเรียบไม่เป็นตะแกรง, อากาศถ่ายเทดี, ถาดรองกรงสูง (15 ซม.+)
- ประเภทแนะนำ: กรงเหล็กซี่ถี่, ตู้กระจก/อะคริลิค, กล่องพลาสติก DIY
❌ กรงที่ไม่ควรใช้
- กรงขนาดเล็ก: ทำให้น้องเครียด, กัดกรง, ภูมิคุ้มกันต่ำ
- กรงทรงสูง: แฮมสเตอร์ปีนป่ายไม่เก่ง อาจตกลงมาบาดเจ็บ
- กรงพื้นตะแกรง: เสี่ยงต่อการบาดเจ็บที่เท้า (Bumblefoot)
- กรงพกพา: ไม่เหมาะกับการเลี้ยงถาวร น้องสามารถแทะหนีได้
การเลือกจักรวิ่ง
- ขนาดขั้นต่ำที่เหมาะสม: ไจแอนท์ 25 ซม.+, วินเทอร์ไวท์ 19 ซม.+, โรโบ 17 ซม.+
- ลักษณะที่ดี: พื้นวิ่งต้องเรียบ ไม่มีร่องหรือซี่ ไม่มีแกนกลาง
วัสดุรองกรงและทำรัง
✅ วัสดุที่ปลอดภัย
- รองกรง: ก้านปอ, ซังข้าวโพด, ขี้เลื่อยคุณภาพดี (Aspen), รองกรงกระดาษ, ลินิน
- วัสดุทำรัง: กระดาษทิชชู (สีขาว ไม่มีกลิ่น) ฉีกเป็นเส้นๆ
❌ วัสดุอันตราย
- สำลี/ใยฝ้าย: อันตรายมาก! อาจพันรัดอวัยวะ หรืออุดตันลำไส้
- ไม้สน/ไม้ซีดาร์: มีสารฟีนอลที่เป็นพิษต่อทางเดินหายใจ
- ทรายแมว: มีฝุ่นเยอะและอันตรายถ้ากิน
เคล็ดลับ: ควรปูรองกรงให้หนาอย่างน้อย 4-6 นิ้ว ให้น้องขุดโพรงและทำกิจกรรมตามสัญชาตญาณธรรมชาติได้ ซึ่งจะช่วยลดความเครียดได้เป็นอย่างดี
อาหารและโภชนาการ
สารอาหารที่จำเป็น
โปรตีน
17-22%
ไขมัน
4-7%
ไฟเบอร์
8-15%
วิธีการให้อาหาร: ไจแอนท์ 5-7 กรัม/วัน, พันธุ์แคระ 3-5 กรัม/วัน ควรรอให้น้องกินอาหารเก่าให้หมดก่อนเติม เพื่อป้องกันการเลือกกิน
เปรียบเทียบอาหารแฮมสเตอร์
✅ อาหารที่แนะนำ
| รูป | ยี่ห้อ | โปรตีน (%) | ไขมัน (%) |
|---|---|---|---|
 | Bucatstate H1 | 20 | 6 |
 | Alice Hamster Food Gerbil | 17 | 5 |
 | Vetafarm Origins | 17 | 8 |
 | Versele-Laga Complete | 17 | 6 |
 | Witte Molen Puur Hamster | 18.1 | 8.9 |
 | Tiny Friends Farm Harry Hamster | 18 | 6 |
 | Supreme Petfoods Science Selective | 19 | 5 |
 | Oxbow Fortified Nutrition | 15 | 4.5 |
 | Niteangel Hamster Food | 19.5 | 6.5 |
 | Mazuri Rat & Mouse (เสริมโปรตีน) | 23 | 6.5 |
 | Higgins Sunburst Gourmet Blend | 15 | 7 |
 | Bunny Nature Hamster Dream Expert | 18 | 7.9 |
❌ อาหารที่ไม่แนะนำ
| รูป | ยี่ห้อ | เหตุผล |
|---|---|---|
 | Buddy Hamster & Gerbil food | ไขมันสูงเกินไป (11%) |
 | Marukan Hamster Food | โปรตีนต่ำเกินไป (16.4%) |
 | SmartHeart Hamster | โปรตีนสูงเกินไป (24%) |
 | Crispy Muesli Hamsters & Co | ไขมันสูงและโปรตีนต่ำเกินไป |
การดูแลและพฤติกรรม
ทำความเข้าใจพฤติกรรม "ปีนกรง" (Monkey Barring)
การปีนกรงไม่ใช่เรื่องตลก! แต่เป็นสัญญาณของความเครียด ความเบื่อ หรือสภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะสม
- สาเหตุ: กรงหรือจักรเล็กเกินไป, ไม่มีกิจกรรมให้ทำ, รองกรงน้อยเกินไป, หรือการปล่อยออกมาเล่นนอกกรงบ่อยจนเคยตัว
- อันตราย: น้องอาจตกลงมากระแทกพื้น ทำให้กระดูกหักหรือตายได้, ความเครียดสะสมทำให้ภูมิคุ้มกันต่ำและป่วยง่าย
- วิธีแก้ไข:
- อัปเกรดอุปกรณ์: เปลี่ยนกรงและจักรให้มีขนาดใหญ่และเหมาะสมกับสายพันธุ์
- เพิ่มกิจกรรม: ใส่ของเล่น, ของกัดแทะ (ไม้แอปเปิ้ล, ไผ่หวาน), ใส่รองกรงให้หนาขึ้นเพื่อให้น้องได้ขุดมุด
- จัดสภาพแวดล้อม: วางกรงในที่เงียบสงบ ไม่มีเสียงดังหรือสัตว์อื่นรบกวน
- ลดความเสี่ยง: หากยังปีนอยู่ ให้ใส่รองกรงให้หนามากๆ เพื่อเป็นเบาะกันกระแทก
วิธีฝึกหนูให้เชื่อง
- ช่วงปรับตัว: ปล่อยให้น้องปรับตัวกับบ้านใหม่อย่างน้อย 3-7 วัน โดยงดการอุ้มเล่นในช่วงนี้
- สร้างความคุ้นเคย: วางมือในกรงนิ่งๆ, วางอาหารบนฝ่ามือให้เขาเข้ามาหากินเอง, ใช้เสียงนุ่มนวลเรียกชื่อ
- การอุ้ม: ควรล้างมือให้สะอาดก่อนอุ้มเสมอ, ใช้วิธีช้อนตัวจากด้านล่างอย่างนุ่มนวล, อุ้มในที่ต่ำเพื่อป้องกันการตก
- ข้อควรจำ: หนูแต่ละตัวใช้เวลาไม่เท่ากัน บางตัวอาจใช้เวลาหลายสัปดาห์หรือหลายเดือน ต้องใช้ความอดทนและไม่บังคับ
การดูแลแฮมสเตอร์ชรา (อายุ 1.5 ปีขึ้นไป)
- สัญญาณ: เคลื่อนไหวช้าลง, นอนเยอะขึ้น, น้ำหนักลด, ขนบางลง, กินน้อยลง
- การดูแลพิเศษ:
- อาหาร: อาจต้องบดอาหารหรือให้อาหารที่นุ่มขึ้น เพราะฟันอาจไม่แข็งแรง
- การจัดกรง: จัดวางบ้าน, ถ้วยอาหาร, ขวดน้ำ, และจักรให้อยู่ใกล้กัน, ลดของเล่นที่ต้องปีนป่าย
- ความอบอุ่น: เปลี่ยนเป็นรองกรงที่นุ่มขึ้น (เช่น รองกรงกระดาษ) และใส่ทิชชูทำรังให้มากขึ้น
สุขภาพและภาวะฉุกเฉิน
การดูแลตามฤดูกาล
หน้าร้อน: ระวังฮีทสโตรก!
- การป้องกัน: เลี้ยงในห้องที่อุณหภูมิไม่เกิน 30-35°C (เปิดแอร์ได้ดีที่สุด), วางกรงในที่อากาศถ่ายเท, เตรียมอุปกรณ์คลายร้อน เช่น บ้านดินเผา, กระเบื้องเย็น, หินแม่น้ำ
- อาการฮีทสโตรก: หายใจแรง, ซึม สลบ, ตัวเปียก (คางเปียก น้ำลายไหล), ชัก
- การปฐมพยาบาล: ย้ายไปที่เย็น, ใช้ผ้าชุบน้ำหมาดๆเช็ดตามตัว, ป้อนน้ำเล็กน้อย และรีบนำส่งสัตวแพทย์โดยด่วนที่สุด
หน้าหนาว: สร้างความอบอุ่น
- การป้องกัน: ใส่รองกรงให้หนาขึ้นมากๆ (อย่างน้อย 4 นิ้ว), ใช้ผ้าคลุมกรงด้านที่ลมโกรก
- ข้อห้ามหน้าหนาว: ห้ามใช้บ้านผ้าหรือสำลีเด็ดขาด! เพราะเป็นอันตรายหากน้องแทะกินเข้าไป
- แฮมสเตอร์ไม่จำศีล แต่ถ้าอากาศหนาวเกินไป (ต่ำกว่า 15°C) อาจเข้าสู่ภาวะ Torpor ซึ่งเป็นอันตรายถึงชีวิตได้
โรคอ้วนในหนูแฮมสเตอร์
โรคอ้วนสามารถนำไปสู่ปัญหาสุขภาพร้ายแรง เช่น เบาหวาน, โรคหัวใจ, และฮีทสโตรกได้ง่ายขึ้น
- น้ำหนักเฉลี่ย: โรโบ (20-45g), วินเทอร์ไวท์/แคมเบล (40-60g), ไจแอนท์ (100-200g)
- วิธีลดความอ้วน: งดขนมไขมันสูง (ทานตะวัน, ถั่ว), ลดปริมาณอาหารหลัก, เปลี่ยนเป็นจักรที่เหมาะสม, ขยายขนาดกรงให้มีพื้นที่วิ่งเล่นมากขึ้น
5 โรคยอดฮิตที่ควรระวัง
- โรคติดเชื้อทางเดินหายใจ: เกิดจากรองกรงที่ไม่ได้มาตรฐาน มีฝุ่นเยอะ หรือมีกลิ่นฉุน อาการคือหายใจมีเสียง, จามบ่อย, มีน้ำมูก/ขี้ตา
- ไร/หมัด/ปรสิต: ทำให้น้องขนร่วง, ผิวหนังแดง, และคันมากผิดปกติ
- เนื้องอก: มักพบเป็นก้อนแข็งๆใต้ผิวหนัง มีทั้งแบบธรรมดาและมะเร็ง ควรให้สัตวแพทย์วินิจฉัย
- โรคหางเปียก (Wet Tail): คืออาการท้องเสียรุนแรงจากการติดเชื้อแบคทีเรีย อันตรายมากและต้องรีบหาหมอทันที
- มดลูกอักเสบ (Pyometra): พบในตัวเมียสูงวัย อาการคือมีหนองหรือเลือดไหลจากอวัยวะเพศ (แฮมสเตอร์ไม่มีประจำเดือน!)
การรับมือเหตุฉุกเฉิน: แฮมสเตอร์หาย!
- วิธีหา: วางอาหารไว้ตามห้องต่างๆ แล้วปิดประตูเพื่อจำกัดพื้นที่ให้แคบลง, ค้นหาตอนกลางคืนซึ่งเป็นเวลาที่น้องตื่นตัว, นั่งเงียบๆ เพื่อฟังเสียง
- วิธีดักจับ:
- ใช้กรงพกพาวางบนพื้น เปิดประตูทิ้งไว้ แล้วโปรยอาหารล่อเข้าไปข้างใน
- ใช้ถังที่ไม่สูงมาก วางรองกรงนุ่มๆไว้ด้านล่าง ทำบันได (เช่น หนังสือ) พาดปากถัง แล้วโปรยอาหารล่อให้น้องปีนขึ้นไปและตกลงในถัง
การเจริญพันธุ์และหัวข้ออื่นๆ
หนูท้อง ดูยังไง?
- ลักษณะ: ท้องโตเป็นรูปหยดน้ำและแน่นขึ้น, นมชัดขึ้น, ทำรังและกินอาหารมากขึ้น, ดุขึ้น
- ระยะเวลาตั้งท้อง: ไจแอนท์ (16-18 วัน), วินเทอร์ไวท์/แคมเบล (18-21 วัน), โรโบ (23-30 วัน)
- การเตรียมตัว: วางกรงในที่สงบ, ลดการอุ้ม, ทำความสะอาดกรงล่วงหน้า, ใส่วัสดุทำรังเยอะๆ, เสริมอาหารโปรตีนสูง (ไข่ต้ม, ไก่ต้ม)
การคลอดลูกและการดูแล
ห้ามจับลูกหนูด้วยมือเปล่าเด็ดขาด! และห้ามเปลี่ยนรองกรงจนกว่าลูกหนูจะลืมตา (ประมาณ 14 วัน)
- อาการใกล้คลอด: กระวนกระวาย, มีเลือดออกเล็กน้อย, พยายามเบ่ง
- อาการที่ต้องหาหมอทันที: เลือดออกมาก, ลูกติดอยู่ที่ช่องคลอด, แม่ซึมหมดแรง
- แม่ไม่เลี้ยงลูก/แม่ตาย: สามารถป้อนนมทดแทน (นมแมว KMR หรือนมแพะ) ด้วยพู่กันสะอาดทุก 2 ชั่วโมง
คิดให้ดีก่อนเพาะพันธุ์
การเพาะพันธุ์แฮมสเตอร์มีความเสี่ยงและค่าใช้จ่ายสูง ควรทำโดยผู้ที่มีความรู้ความเข้าใจในสายพันธุ์และพันธุกรรมเท่านั้น การผสมพันธุ์โดยไม่มีความรู้อาจทำให้เกิดลูกแฮมสเตอร์ที่อ่อนแอหรือพิการได้
ข้อควรระวังและสิ่งต้องห้าม
กฎเหล็ก: 1 ตัว ต่อ 1 กรง เท่านั้น!
แฮมสเตอร์เป็นสัตว์สันโดษและหวงถิ่นอย่างรุนแรง การเลี้ยงรวมกันจะนำไปสู่ความเครียดและการต่อสู้ที่รุนแรงจนถึงขั้นเสียชีวิตได้เสมอ
7 ของใช้อันตรายสำหรับแฮมสเตอร์
1. ลูกบอลแฮมสเตอร์
ระบายอากาศไม่ดี, น้องควบคุมทิศทางไม่ได้, เสี่ยงต่อการบาดเจ็บจากการกระแทก
2. พื้น/ชั้นลอย/จักรที่เป็นตะแกรง
ทำให้น้องขาติดหรือเกิดแผลพุพองที่เท้า (Bumblefoot)
3. วิตามิน/ยา (ไม่ได้รับคำแนะนำ)
อย่าให้ยาหรือวิตามินโดยพลการ ควรปรึกษาสัตวแพทย์เท่านั้น
4. แชมพูอาบน้ำ
ห้ามอาบน้ำแฮมสเตอร์เด็ดขาด! ทำให้เสี่ยงปอดบวมและช็อกได้ ให้ใช้ทรายอาบน้ำเท่านั้น
5. รองกรงไม้สน/ไม้ซีดาร์
มีสารเคมีที่เป็นอันตรายต่อระบบทางเดินหายใจ
6. สำลี/ใยฝ้าย
อันตรายถึงชีวิตหากพันรัดอวัยวะหรือกินเข้าไป
7. สายจูง
กระดูกของแฮมสเตอร์เปราะบางมาก การใช้สายจูงอาจทำให้บาดเจ็บรุนแรงได้
การพาแฮมสเตอร์ออกนอกบ้าน
อันตรายกว่าที่คิด! ไม่แนะนำให้พาแฮมสเตอร์ออกไปเดินเล่นข้างนอก เพราะมีความเสี่ยงสูงมาก ทั้งการวิ่งหนีหายไป, โดนสัตว์อื่นทำร้าย, กินสิ่งที่เป็นพิษ, และติดเชื้อโรคหรือพยาธิจากพื้นดิน
